Wśród autorów staropolskich poradników dyplomatycznych największą karierę polityczną zrobił bez wątpienia Stanisław Miński. Niemal dwie dekady młodszy od Krzysztofa Warszewickiego, podobnie jak on wywodził się ze starej szlachty mazowieckiej. Jeśli chodzi o wykształcenie Mińskiego, to możemy się jedynie domyślać, że kształcił się w pułtuskim kolegium, gdzie miał szansę zwrócić na siebie uwagę biskupa płockiego, Piotra Dunin Wolskiego.
Duchowny poznał się najwyraźniej na talentach młodzieńca, bo zdecydował się zabrać go Rzymu, gdzie sam odbywał poselstwo obediencyjne, deklarując w imieniu Batorego posłuszeństwo papieżowi, Grzegorzowi XIII. Orszak poselski wyruszył w 1579 roku, a do Polski powrócił dopiero w roku 1583. Dla Mińskiego oznaczało to zupełnie wyjątkową sposobność zdobycia dworskiej ogłady na jednym z najbardziej prestiżowych dworów Europy, przy jednoczesnym uczeniu się zachodnich języków i poznawaniu prawdziwie wysokiej kultury. To unikalne doświadczenie musiało mieć przemożny wpływ na ukształtowanie się formacji kulturowej (w tym i retoryczno-literackiej) Mazowszanina, uzupełniając niejako wykształcenie otrzymane u Jezuitów.
Po powrocie do Rzeczypospolitej znalazł się w bliskim otoczeniu dworu królewskiego. Po śmierci Batorego – podobnie jak Ławryn Piaseczyński – opowiedział się za kandydaturą Zygmunta Wazy. Miński w krótkim czasie stał się jednym z najbliższych współpracowników nowo obranego monarchy, który ochoczo korzystał z usług Mazowszanina podczas załatwiania kluczowych, z perspektywy dworu, kwestii. Za swe zasługi był Miński nagradzany różnymi nadaniami (w 1590 roku mianowano go np. wojewodą łęczyckim). W 1593 roku król powierzył mu sprawowanie poselstwa obediencyjnego do papieża Klemensa VIII. Warto podkreślić, wbrew niektórym historykom, że Miński do tego zadania nadawał się znakomicie, nie tylko będąc zaufanym monarchy (co zawsze stanowi atut każdego dyplomaty), ale także mając doświadczenia z analogicznej misji, odbytej u boku Wolskiego. Celem poselstwa, obok oczywiście złożenia deklaracji posłuszeństwa papieżowi, było doprowadzenie do zakończenia procesu kanonizacyjnego Jacka Odrowąża, o co od dawna zabiegali Polacy. Ze wszystkich zadań Miński wywiązał się bez zarzutu, zyskując uznanie zarówno papieża, który chwalił posła w korespondencji z polskimi dostojnikami oraz publiczne okazywał mu oznaki łaski, jak i własnego monarchy. Misja do Rzymu stała się podstawą dla napisanego nieco ponad dekadę później poradnika dla przyszłych dyplomatów, w którym Mińskie szczegółowo opisał powinności posła na dworze papieskim, tamtejsze zwyczaje, tamtejszą modę i etykietę.
Niestety, długie i wystawne poselstwo mocno odbiło się na kondycji finansowej Mińskiego, który na wyjazd musiał w dużej mierze łożyć z własnych środków. Zygmunt starał się jakoś wynagrodzić posła, nadając mu różne starostwa i dzierżawy. Mimo to Mazowszanin zmuszony był uciec się do sprzedaży poszczególnych dóbr wraz z rodowym Mińskiem.
W 1595 roku wojewoda łęczycki znów zajmował się dyplomatycznym rzemiosłem, reprezentując arcyksiężną Marię, matkę królowej, na chrzcie królewicza Władysława. Rok później uczestniczył w rozmowach z posłami cesarza Rudolfa II o utworzeniu ligi antytureckiej. W 1606 roku został podkanclerzem koronnym, szefując wraz z kanclerzem całej służbie dyplomatycznej. Kilka miesięcy później, wraz z Piotrem Tylickim, reprezentował Zygmunta III wobec rokoszan, którzy jednak nie dali się posłom króla przekonać. W tym mniej więcej czasie znacznie pogorszył się stan zdrowia Mińskiego, przez co udał się na kurację do Neapolu. Wobec jednak bardzo niestabilnej sytuacji politycznej Rzeczypospolitej został wkrótce wezwany z powrotem do kraju. Zdołał dotrzeć jedynie do Padwy, gdzie zmarł 21 lipca 1607 roku.
Źródła:
Banaszak Marian: Z dziejów dyplomacji watykańskiej. Poselstwa obediencyjne w latach 1534-1605, cz. II, Dzieje poselstw polskich, Warszawa 1975.
Gruszecki Stefan: Miński Stanisław, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. XXI, Wrocław 1976, s. 320-321.
Gruszecki Stefan: Stanisław Miński – zapomniany podkanclerzy koronny (ok. 1561-1607), [w:] Dzieje Mińska Mazowieckiego, Warszawa 1975, s. 121-156.
Jarmiński Leszek: Trudne starania o wysłanie posła Zygmunta III Wazy z obediencją do papieża Klemensa VIII, „Odrodzenie i Reformacja w Polsce” 41 (1997), s. 169-175.
Źródło graficzne:
https://stock.adobe.com/it/images/st-peter-church-vatican-rome-view-16th-century/64327962?prev_url=detail
